Lang was Gerarda Dijkema (1959) één van de weinige natuurkappers in Nederland. De laatste jaren werken meer kappers met natuurlijke kleur- en grondstoffen, maar nog steeds komen klanten vanuit de wijde omgeving naar de kapsalon in Rotterdam West.  ‘Ik geloof dat je haar een verlengstuk is van jezelf, je lichaam, je hoofd, van de inhoud,’ zegt Gerarda op haar website. ‘Een kapper is een kunstenaar. Het gaat over creëren. Daarbij heb ik de bezetenheid, de passie van een topkok.’ Een gesprek over geloven in jezelf en liefde voor het vak.

De kapper staat er in onopvallende letters op het raam van een voormalig woonhuis aan de Beukelsdijk. Wie de kapsalon niet kent, fietst er zo voor bij. Binnen is het licht en ongedwongen. Er staan flessen biologische appelazijn, potjes met kleurstoffen, er liggen stukken olijfzeep opgestapeld, er hangen haarstrengen aan de muur in verschillende kleuren. En er staat een kappersstoel.  De kapsalon heeft de sfeer van een  atelier, met Gerarda als haarkunstenaar, een poëet met opgestroopte mouwen.

grijs haar
een hoofdstuk op zich

grijs haar, is wit

wit is een neutrale kleur
wit is licht
misschien verlichting
om het te laten zijn
zoals het is
grijs, wit

Huidtherapeut
De drukte van de werkdag zit nog in haar lijf zegt ze. Eenmaal op de bank in de aangrenzende ruimte met een kop thee, lukt het om zich te ontspannen en vertelt Gerarda over het kappersvak, over haar manier van werken en hoe het begon. ‘Na de middelbare school volgde ik een opleiding tot schoonheidsspecialist en huidtherapeut. Het kappersvak vond ik toen nog van een hoog truttigheidsgehalte. Ik wilde huidproblemen oplossen, weten hoe de huid functioneert, de anatomie van de huid leren kennen. Maar hoe fascinerend ik de huid ook vond en vind, het was destijds, ik heb het over zo’n dertig jaar geleden, te eenzijdig voor mij. Ik wilde er iets bij doen, mijn kennis uitbreiden.

Henna uit Rajasthan
Jaren later werkte ik als freelancer met afkickende drugsverslaafden en op een dag vroeg één van de vrouwen of ik haar haar wilde kleuren. Vanaf dat moment ben ik mij gaan verdiepen in het kleuren met gedroogde planten. Ik heb mij er echt in vastgebeten. Informatie over plantaardig kleuren haalde ik uit boeken en later vooral van internet. Ik heb mij suf gezocht naar enkelvoudige kleurstoffen die hier in Nederland niet worden verkocht. De doosjes hier zijn altijd samenstellingen en ik wilde de basiskleuren zélf kunnen mengen. Het was en is nog steeds zoeken en uitproberen. Natuurproducten zijn niet constant. Als de boeren in India een slechte oogst hebben, merk ik het aan de intensiteit van de kleuren. De basiskleuren henna, cassia, indigo en buxus koop ik op vaste adressen in Duitsland, India of de Verenigde Staten. Henna uit Rajasthan is mijn favoriet, het versterkt de eigen haarkleur, ik bereik er hele mooie resultaten mee.

Experimenteren
De eerste haarkleuring bij een nieuwe klant komt neer op een mengsel maken en kijken wat er uit komt. Het kleuren met planten is experimenteren. Ik ben inmiddels een halve chemicus. En ja, het gebeurt wel eens dat een klant met blauw of groen haar de deur uit gaat. Het blijft een experiment. Ook voor mij. Elke haarkleur reageert anders. Stabiliteit is moeilijk te bereiken en daar werd ik zelf soms ook gek van. Nu niet meer. Want ik kom er altijd uit, die ervaring, dat vertrouwen heb ik nu. Het experimenteren past bij mij. Dat is juist de kick. Anders zou ik inkakken. Als klant moet je wel bij de winkel passen. Je moet achter mijn filosofie staan en een gokje durven wagen.

Schoonheid van de mens
Als natuurkapper ga ik uit van de schoonheid van de mens. Ik kijk naar de natuurlijke valling van het haar, de kleur, de vorm van het hoofd, naar de persoon. Wat voor type is het? En welke uitstraling heeft hij of zij? Keurig, netjes, stoer, vrouwelijk? Model en haarkleur moeten kloppen bij de man of vrouw die ik voor me zie. Ik probeer dicht bij de persoon te blijven en te doen met wat er is. Verder gebruik ik alleen natuurlijke producten. De huid is doorlaatbaar. Dat leerde ik als huidtherapeut. Chemicaliën kunnen problemen met de hoofdhuid veroorzaken. Allergieën, haaruitval of erger. Zo wordt blaaskanker gelinkt aan chemische verf zoals asbest bekend staat als de veroorzaker van longkanker. Ik wil niemand bang maken en veroordeel andere keuzes niet, maar ik vertel wat ik weet en deel mijn ervaringen.

Knipoog
Omdat ik nog wel íets met chemicaliën doe, vind ik mijzelf een natuurkapper met een knipoog. Op verzoek licht ik de haarkleur op door middel van kamstrepen met blondeerpoeder en het haar van twee trouwe klanten kleur ik met chemicaliën. Dat is alles. Maar goed, dat is dus nog niet helemaal 100% natuurlijk. Daar wil ik wel naar toe.

Als je haar maar goed zit
Het klinkt misschien als een cliché, maar met je haar kun je uitdrukken wie je bent, waar je voor staat. Tegelijkertijd geldt ook, als je gestresst en moe bent, is je haar vaak futloos en dof. Dus ja, als je haar goed zit, vóel je je vaak ook goed. Wat betreft het model hou ik het graag simpel. Niet te ingewikkeld. Geen poespas. De klant moet zichzelf herkennen in de spiegel en het ’s morgens zonder al te veel gedoe in model kunnen brengen. Het doet me elke keer weer goed om iemand blij te maken met een goed kapsel, een mooie haarkleur. Met behoud van gezond haar.

Vakidioot
Concrete toekomstplannen heb ik niet. Hoe wil ik verder, daar heb ik lang over nagedacht. Ik weet het niet. Ik heb het maar losgelaten. Ik ben een vakidioot en steek veel tijd en energie in mijn werk. Misschien te veel en blijft er te weinig tijd over voor nieuwe dromen. Maar voor nu is het goed zo. Ik heb niet de passie om Nederland te hervormen. De kapperswereld is een grote gevestigde orde. Het is vooral veel show. Ik veroordeel het niet. Het is een andere wereld. Die wil en kan ik niet doorbreken. Wat ik leuk zou vinden is les geven aan mensen die mij kennen en snappen waar ik mee bezig ben. Ja, toch om mijn kennis door te geven.

Energieveld
Ik werk alleen, zonder collega’s. Maar eenzaam vind ik dat niet. Ik heb een geweldig klantenbestand, mensen met wie ik het goed kan vinden. En omdat ik alleen werk is er ruimte en gelegenheid het ergens over te hebben dat net iets dieper gaat. Of goede kappers ook psychologische gaven hebben weet ik niet. Maar als kapper raak je iemand aan en zit je in zijn of haar energieveld. En ja, mede daardoor ontstaat er vaak een mooi en persoonlijk contact waar soms ook een vorm van samenwerking uit voort komt. Zo is de kleding die hier hangt een initiatief van één van mijn klanten. Zij verzamelt en koopt in, daar bemoei ik mij niet mee. Het is een mooie aanvulling op mijn aanbod en ik heb er hier de ruimte voor.

Doe-het-zelf tips
De manier waarop ik werk zou voor iedereen bereikbaar moeten zijn vind ik. Je moet als klant niet afhankelijk zijn van een kapper. Op mijn website geef ik doe-het-zelf tips voor het kleuren van haar. Mijn filosofie: eerlijk advies, gezond haar en met mijn werk een normale boterham kunnen verdienen. Ik neem de tijd voor een klant en ga op zoek naar een mooi resultaat qua model en kleur. Ik voel me daar prettig bij. Ik wil niet haasten. Mijn prijzen zijn nog steeds ‘natte vingerwerk’ en waarschijnlijk niet de werkelijke kostprijs. Als ik mijn uren exact doorbereken aan de klant is mijn manier van werken niet meer betaalbaar voor iedereen.

Koopgoot
Inspiratie haal ik uit kappersbladen maar toch vooral van de straat. Zo sta ik regelmatig bovenaan de trap bij de Koopgoot te kijken naar de voorbijgangers. Of ik loop even binnen bij H&M voor de laatste trends. Ik ben trots op mijn kapperszaak, op wat ik het opgezet. Ik zit altijd voor minstens twee maanden vol en heb een geweldig klantenbestand opgebouwd. En dat allemaal in m’n eentje.’

www.dekapper.net