Rotterdammers raken snel enthousiast over hun stad. Soms overmoedig zoals het collectieve plan uit 2003 voor een groots internationaal operafestival, maar altijd met die typisch Rotterdamse drift om te willen bouwen aan kunst en cultuur in de stad. Het plan loopt op de klippen, maar de ambities blijven leven.
vrijdag 23 mei 2014, in De Gouvernestraat
Gelijktijdig arriveren we. Casper is ontspannen en neemt de tijd voor mijn vragen. ‘Voorwerk voor het tienjarig jubileum’, gaf ik hem als aanleiding voor dit gesprek. Casper vertelt over zijn achtergrond, de journalistiek, de overstap naar muziek toen hij in 1986 directeur werd bij het Noordhollands Philharmonisch Orkest, het Holland Festival Oude Muziek dat hij tot 2004 leidde, zijn bestuursfuncties en natuurlijk over zijn liefde voor muziek. ‘Hoe raakte hij betrokken bij Opera Rotterdam?’ vraag ik hem.
‘Gabriël Oostvogel wist dat ik wellicht tijd had om mee te denken over de toekomst van opera in Rotterdam. Ik vond het plan voor een internationaal festival op dat moment te ambitieus, het was gebaseerd op wensen, niet op realiteit. Ik adviseerde het om te draaien en stelde voor om door te gaan met het idee voor een festival, maar vanuit de huidige situatie. De stichting vroeg mij een nieuw plan te schrijven. De kern daarvan: waar zit momenteel de kracht als het gaat om opera en muziektheater in Rotterdam. Breng samen wat er al is en plaats gezichtsbepalende producties van de deelnemende theaters en instellingen in één of twee weekenden. En programmeer daar omheen nog wat kleinere producties, geschikt voor een breed publiek. Kijk vervolgens wat de potentie is, wie komen er op af, en bouw daar op voort met een coherent aanbod. Een festival moet ergens uit groeien, ergens uit voort komen.
Opera de Luxe
Die benadering heeft gewerkt. De eerste editie van Operadagen Rotterdam had direct al een grote uitstraling. Met name Opera de Luxe, een zeer succesvol programma in het nieuwe Luxor Theater, raakte de juiste snaar. Rob Wiegman had Guy Coolen gevraagd een Rotterdams equivalent van het Vlaamse Oorsmeerfestival te ontwikkelen. Dat werd Opera de Luxe, een muzikaal feest voor jong en oud, met muziek, theater en beeldende kunst in de grote zaal, maar ook op onverwachte plekken door het hele gebouw. Het was een flinke klus om op korte termijn de hele organisatie van het tiendaagse festival te realiseren, maar de neuzen stonden dezelfde kant op en met Gérard Steenbergen had de stichting een goede bouwer in huis gehaald. Hij is van grote waarde gebleken voor de opbouw van het festival.
Opera bij u thuis
In 2007 nam Guy Coolen plaats in de artistieke raad, ik werd bestuurslid en richtte mij op de ontwikkeling en organisatie van de huiskamerconcerten Opera bij u thuis. De huiskamerconcerten leveren een mooie bijdrage aan wat Operadagen Rotterdam wil zijn: een festival voor de stad en al zijn bewoners. De kracht van de Operadagen is dat iedere plek als podium wordt beschouwd. Concerten in huiskamers, op pleintjes en in buurten waar het woord opera anders nooit wordt uitgesproken. Bevolkingsgroepen en verschillende culturen komen bij elkaar en vinden elkaar in de muziek. Geschikte musici selecteerde ik op de conservatoria in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag. Ik denk dat voor een aantal musici de huiskamerconcerten een motivatie is geweest om door te gaan en misschien zelfs een springplank is geweest. Van een aantal ontvang ik nog steeds uitnodigingen voor optredens. Merel van Geest, Linde Schinkel, zijn namen van musici die mij nu te binnen schieten, maar ook Olga Zinovieva, momenteel een leading sopraan, heeft hier in Rotterdamse huiskamers gezongen.’
